Van vergrijzing naar vergroening

Eijsden–Margraten is een gemeente die sterk vergrijst. Wil deze gemeente over twintig jaar nog steeds een vitale gemeente zijn, dan is het belangrijk dat hier jonge gezinnen een goede plek vinden.
ODE vindt dat we als gemeente niet hoeven te groeien, maar het is wel belangrijk dat het inwonertal niet sterk vermindert. Immers, als er minder mensen zijn wordt ook het voorzieningenaanbod
minder, bloedt het verenigingsleven dood, wordt de zorg duurder en daardoor zien mensen zich weer genoodzaakt te vertrekken. Een race achteruit.
ODE vindt dat je daar nu al over na moet denken, een visie hebben op hoe je de vergrijzing begeleidt
en de verjonging stimuleert. Wat is nodig om een levendige gemeente te blijven?
Van vergrijzing naar vergroening
ODE wil onderzoeken waarom jonge gezinnen hier willen blijven wonen en waarom jonge mensen van buiten hier zijn komen wonen. Doormiddel van burgerparticipatie wordt duidelijk welke
positieve zaken we kunnen versterken en voor welke negatieve punten we een oplossing nodig hebben.
Geld moet daarbij niet het uitgangspunt zijn. Natuurlijk gaan we niks over de balk gooien, maar wanneer een optie meer kost, maar waardevol is, dan verdient die optie de voorkeur.
Bijvoorbeeld: Sport dichtbij vergroot de kans dat kinderen gaan sporten.
Als het niet dichtbij kan, dan goede vervoersmogelijkheden regelen/faciliteren. Sport moet gemakkelijk bereikbaar en betaalbaar zijn. Keuze voor nabije sportgelegenheid gaat boven bezuinigen op aantal sportcomplexen
En wat als de jonge gezinnen willen komen, zijn we er klaar voor?
Op dit moment zijn er weinig woningen en de huizen zijn duur, maar na 2040 ontstaat leegstand als we niet nu al nadenken over het aantrekken van nieuwe inwoners. Bijbouwen maakt het probleem waar we straks mee te maken krijgen groter.
Welke andere mogelijkheden zijn er?
Wat betekenen meer woon–werkverkeer voor de verkeersdruk? En voor de duurzaamheid?
Hoe moet het openbaar vervoer georganiseerd worden?
Wat vraagt een meer thuiswerkende bevolking van het digitale netwerk?
Als alleen grotere kernen aantrekkelijk zijn voor nieuwe jonge gezinnen, hoe blijven dan de kleinere kernen leefbaar als straks de bevolking krimpt?
Wat is nodig om ook dan het verenigingsleven fit te houden? Meer geld? Andere werkwijzen?
En wat zijn alternatieven als dat niet lukt?
Hoe komen nieuwe inwoners in verbinding met het verleden van het dorp: de tradities, de gebruiken, de verhalen?
ODE wil de komende vier jaar, samen met de mensen uit deze gemeente, de antwoorden op die vragen vinden.
Onderwijs

Meer Jonge gezinnen heeft ook consequenties voor het onderwijs. De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting van scholen. Inhoudelijk kan de gemeente hooguit een beetje invloed uitoefenen door mee te praten in het LEA (Lokale Educatieve Agenda).
ODE vindt dat geen probleem omdat het onderwijs al met veel bemoeienis te maken heeft. Waar de gemeente wel aan moet werken zijn voorwaarden voor kinderen om veilig op school te komen.
ODE wil samen met betrokkenen per school een plan ontwikkelen om de verkeerssituatie rond de school veilig te maken
ODE vindt dat gezamenlijk schoolvervoer nodig is om het aantal autobewegingen terug te dringen.
ODE wil het LEA benutten om het buurtaalonderwijs bespreekbaar te maken. Immers, we leven in een gebied dat direct aansluit op Frans taalgebied en dicht bij het Duitse ligt. Wanneer onze kinderen over de grens kunnen spreken verveelvoudigen hun kansen om in deze (Eu)regio werk te vinden.
ODE vindt ook dat de gemeente haar contacten over de grens moet benutten om scholen in de buurlanden samen te brengen met onze scholen.
Zorg

De komende jaren zal de groep ouderen flink in aantal stijgen. ODE wil hen niet als een punt van zorg zien, maar als een groep die wezenlijk bijdraagt aan de sfeer en het eigene in de dorpen.
Immers, ouderen zijn een belangrijke bron van kennis en hebben ervaring met de geschiedenis en de tradities van onze gemeente. Ze nemen doorgaans ook graag en tot op hoge leeftijd deel aan het dorps- en verenigingsleven.
Dat neemt niet weg dat ouderdom met gebreken komt en we ons zorgsysteem goed op orde moeten hebben, zodat mensen kunnen krijgen wat ze nodig hebben om zo lang mogelijk onafhankelijk en gelukkig te blijven.
Daarbij hoort volgens ODE ook verantwoordelijk voor de toegankelijkheid in onze kernen voor mensen die gehinderd zijn in hun bewegingen.
ODE vindt het belangrijk dat mensen niet in een dankbaarheidspositie geduwd worden, doordat ze hulp nodig hebben, maar met hun beperkingen een volwaardige rol kunnen blijven spelen.
Dat geldt niet alleen voor ouderen, maar voor iedereen die op sommige gebieden of momenten ondersteuning nodig heeft.
ODE vindt ook dat mantelzorg geen liefdewerk oud papier is, maar een serieuze en vaak ook zware belasting, die weliswaar met liefde wordt gedragen, maar daarom nog niet vanzelfsprekend is.
Mantelzorgers zijn een belangrijke ontlasting van de reguliere zorg en besparen de overheid veel geld. Daar mag de gemeente wel wat voor terug doen. Een mantelzorgcompliment is belangrijk,
maar ook ondersteuning en respijtzorg, zodat mantelzorgers het volhouden.
Preventie
Wanneer gesproken wordt over voorkomen dat mensen ziek worden, dan is naast gezonde voeding, het bestrijden van eenzaamheid en mensen laten bewegen, ontiegelijk belangrijk. Steeds meer geld wordt gestoken in preventie.
Huisdieren helpen om minder eenzaam te zijn, bovendien vragen ze zorg wat een reden van bestaan geeft. Honden maken dat mensen gaan bewegen. Huisdieren besparen de gemeente veel zorgkosten.
Jaarlijks haalt de gemeente bijna 1,5 ton aan hondenbelasting op. Een belasting die ongemotiveerd is, want er is geen grond voor deze heffing. Bovendien is hij slechts op één huisdier
van toepassing.
Dat is geen gelijke behandeling ten opzichte van eigenaren van andere huisdieren die buitenshuis komen, zoals katten, duiven of paarden.
ODE wil de hondenbelasting in vier jaar afbouwen tot nul.
Werkgelegenheid

Op dit moment staat de arbeidsmarkt onder spanning. Tekort aan geschikt personeel voor de zorg, in het onderwijs, bij de politie baart zorgen.
Maar ook werk waar minder tot geen scholing voor nodig is, zoals fietskoeriers, horecapersoneel en winkelpersoneel is moeilijk te vinden.
Een tijd waarin je verwacht dat de werkloosheid vrijwel verleden tijd wordt en die ook mogelijkheden biedt voor mensen voor wie het moeilijker is passend werk te vinden.
Eijsden–Margraten heeft sinds 2021 een eigen sociale dienst, SEM. Het is nog te vroeg om een werkelijk oordeel te geven over het functioneren daarvan, maar de geluiden zijn positief. Een van de taken die erbij hoort is de zorg voor de integratie van de statushouders, dat zijn vluchtelingen die een verblijfsstatus hebben gekregen.
Eijsden–Margraten moet elk jaar een vastgesteld aantal statushouders een woonplek in de gemeente geven. Dat is moeilijk omdat er te weinig huurhuizen beschikbaar zijn en bovendien weinig huizen die geschikt zijn voor wat grotere gezinnen.
ODE zal SEM kritisch blijven volgen, omdat ODE het belangrijk vindt dat de sociale dienst een menselijk gezicht heeft, wat meer betekent dan voldoen aan een wettelijke taak. Vooral ook
met het oog op inburgering en integratie van statushouders.
ODE vindt een goed inwonersnetwerk om statushouders op te vangen, vertrouwd te maken met de taal en hun weg te leren vinden in onze maatschappij onontbeerlijk. Zo’n vrijwilligersnetwerk kan niet functioneren zonder praktische en financiële ondersteuning van de gemeente.
ODE vindt dat tijdelijke huisvesting echt tijdelijk moet zijn en de mensen die daar noodgedwongen gebruik van moeten maken, niet op kosten mag jagen.
Landbouw

De landbouw en de gemeente zijn grootgrondbezitters in onze gemeente. Dat geeft een grote verantwoordelijkheid. Er bestaat veel regelgeving voor landbouw, maar geen zekerheid omdat de regels elk moment weer kunnen veranderen.
Dat maakt het voor boeren risicovol om met omvorming aan de slag te gaan en geeft de projecten een onzekere toekomst. Wat is nodig om de landbouw natuurinclusief en passend binnen ons coulisselandschap te krijgen en te houden?
ODE wil een duidelijk plan maken waar de gemeente naartoe wil met de landbouw. Dat plan moet rust en zekerheid aan de boeren geven. Deze visie en het uitvoeringsplan kan alleen samen met boeren gemaakt worden.
ODE vindt daarvoor noodzakelijk:
Openbare kennisvergaring voor alle partijen die hierin samen optrekken. Ervaringsverhalen, wetenschappelijke onderbouwing, financiële mogelijkheden.
Gezamenlijk een duidelijke langetermijnvisie ontwikkelen op landbouw en (alternatieve) agrarische ontwikkelingen waarbij natuurinclusieve kleinschalige landbouw met ruimte voor landschapselementen, natuur en ‘rommelhoekjes’ en waarin de gezondheid van bewoners centraal staat.
Vergunningen en subsidies voor nieuwe ontwikkelingen worden toegespitst op het bereiken van dit doel en ondernemers worden ondersteund bij de omvorming.
Toerisme en recreatie

Het landschap is de belangrijkste factor voor het toerisme in onze gemeente. Toeristen komen ervoor en ze komen ervoor terug. Ons landschap en onze natuur dragen daarmee ook wezenlijk bij aan de gezondheid en het geluk van mensen die hier niet wonen. Dat moeten we zo houden.
Wanneer de toeristische druk te veel wordt werkt het averechts, is het niet meer prettig en blijven de toeristen uiteindelijk weg, waardoor ook de inkomsten opdrogen.
ODE zet in op kwaliteit en niet kwantiteit: Dit betekent dat er ruimte is voor kleinschalig en natuurgericht toerisme met voldoende diversiteit. (Niet meer maar beter)
ODE staat kleinschalige campings en B&B toe zich te ontwikkelen op bestaande agrarische bedrijfslocaties mits dat een verbetering betekent voor natuur en landschap.
ODE zet in op en ondersteunt kwaliteitsverbetering van bestaande bungalow– en vakantieparken.
ODE ondersteunt activiteiten die toeristen trekken die hier komen voor de rust, de rijke cultuur en het lekkere, liefst lokale, eten en drinken.
ODE vindt dat wie financieel baat heeft bij het landschap ook bij mag dragen aan de beschermingervan.
Lokaal ondernemen

Eijsden–Margraten heeft een economische structuur nodig die zowel duurzaam als gezond is voor mens en milieu
ODE wil de korte ketens versterken: lokaal voedsel, producten die hier passen in de tijd van het jaar, afzetmogelijkheden, logistiek verbeteren en bewustwording van consumenten verbeteren.
Kunst en cultuur

ODE ziet kunst en cultuur in al zijn vormen als onlosmakelijk met de mens verbonden en daarom onontbeerlijk voor het welzijn van mensen. Kunst geeft ruimte aan emoties en gedachten en maakt
die los bij degene die kunst beleeft.
ODE ondersteunt burgerinitiatieven die het culturele leven versterken en vernieuwen.
Verenigingsleven

Een gekoesterde factor in het sociale leven van Eijsden–Margraten is het verenigingsleven.
ODE vindt verenigingen belangrijk en wil graag dat ze ook in de toekomst een grote rol blijven spelen.
Verenigingen kampen met teruglopende ledenaantallen en ze hebben meer moeite dan vroeger om vrijwilligers te vinden voor de taken die bij een verenigingsleven komen kijken.
Hoe maken we het voor nieuwe mensen die in onze gemeente komen wonen aantrekkelijk om deel te nemen aan het sociale leven in het dorp van hun keuze?
ODE wil samen met verenigingen zoeken naar wat nodig is om het verenigingsleven fit te houden.
ODE ondersteunt burgerinitiatieven die gericht zijn op het verbeteren van de leefbaarheid en
de onderlinge verbondenheid in kernen.
Digitale veiligheid

Voor iedereen is het gebruik van allerlei wachtwoorden veel gedoe. Toch moeten veel websites weten met wie ze te maken hebben. Vaak wordt er veel meer informatie gevraagd dan dat strikt
genomen noodzakelijk is.
Ook bij de gemeente gaat steeds meer digitaal. Het gaat hier niet alleen om gemeentelijke informatie, maar over (soms zeer persoonlijke) informatie van alle inwoners.
ODE vindt dat alleen die informatie gevraagd mag worden die strikt noodzakelijk is.
ODE vindt dat niet bezuinigd mag worden op de veiligheid van het gemeentelijke digitale systeem.